Geneesmiddelen zijn geen snoepjes !
De geneesmiddelen die weldoordacht en gecontroleerd worden voorgeschreven en toegediend, dan zijn ze zeker nuttig. Maar we mogen niet vergeten dat ze ook schadelijk kunnen zijn, meer bepaald voor de lever, de nieren of het spijsverteringssysteem, vooral indien ze gedurende een langere periode worden gebruikt. Zelfs bij normaal gebruik kunnen stoffen die onschuldig lijken toch gevaarlijk blijken te zijn.
Alles wat we innemen dringt diep door in ons organisme en onze cellen, of we het nu inademen, opdrinken of eten. Dit geldt ook voor dermatologische producten. Medicijnen vormen dus geen uitzondering. Het is belangrijk dat iedereen begrijpt dat het zelfs voor professionelen uit de gezondheidszorg moeilijk kan zijn om alle mogelijke bijwerkingen te kennen, net als de invloeden die al deze stoffen op elkaar kunnen hebben via complexe en vaak onbekende mechanismen. Dit noemen we 'wisselwerkingen tussen geneesmiddelen'. Daarom is het belangrijk dat je aan je arts laat weten welke al dan niet 'natuurlijke' producten je neemt. Er kan altijd een wisselwerking ontstaan met de voorgeschreven behandeling. Sint-janskruid, bijvoorbeeld, wordt soms gebruikt door mensen met een depressie. Dit kruid kan een wisselwerking veroorzaken met andere courante geneesmiddelen, zoals de anticonceptiepil, andere antidepressiva, medicijnen tegen migraine ... De voorbeelden zijn legio.
'Natuurlijk' of 'op basis van plantenextracten' betekent niet noodzakelijk onschadelijk. Denk maar aan de patiënten die op een natuurlijke wijze wilden afslanken en uiteindelijk een dialyse nodig hadden doordat twee plantenextracten met elkaar werden verward. Het is dus altijd nuttig om 'raad te vragen’ aan je apotheker en/of arts. Zij kennen je medische voorgeschiedenis en de behandeling die je nu eventueel volgt, en zijn dus het beste in staat om complicaties te voorkomen bij het occasionele gebruik van een geneesmiddel.
Daarom is sinds 2007/2008 de beslissing genomen om de specialiteiten met een nieuw actief bestanddeel te melden om de aandacht van de artsen en apothekers te vestigen op het feit dat er maar weinig bekend is over het gebruik ervan. Hiertoe werd er een symbool ▼ aangebracht op de producten waarvan de naam voorkomt in het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium, dat werd uitgegeven door het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (B.C.F.I.).
Sinds 2012 heeft een nieuwe Europese wet de regelgeving voor geneesmiddelenbewaking nog strenger gemaakt. De wet heeft de definitie van 'ongewenste effecten' verruimd naar problemen die voorkomen naast het normale gebruik van een geneesmiddel (een overdosering, bijvoorbeeld). Door de wet werden de bijwerkingen ook bekend gemaakt aan de patiënten en andere zorgverleners dan artsen en apothekers. Iedereen kan dus meer te weten komen over een eventueel ongewenst effect van een behandeling via een bepaald formulier dat je online kan raadplegen.
Een Europese database met ongewenste effecten (echte of vermoede) is ook ter beschikking gesteld van het grote publiek.
Sinds de herfst van 2013 komt het symbool ▼ ook voor op de bijsluiter van bepaalde medicijnen die gegeven worden bij behandelingen onder streng toezicht. Het gaat hierbij vooral om nieuwe behandelingen. Het symbool is geen synoniem voor gevaar, maar maakt de gebruiker duidelijk dat de informatie die over het product beschikbaar is, nog niet volledig is.
Maak je echter geen zorgen! Alle geneesmiddelen die op de markt zijn gebracht, zijn uitgebreid bestudeerd en getest. Hun gebruik is nuttig bevonden voor de menselijke gezondheid, indien ze worden gebruikt zoals voorgeschreven. Maar hun gebruik is nog niet 100 % veilig, aangezien ze getest zijn op een beperkte groep mensen, die gedurende een korte periode zijn blootgesteld aan kunstmatige omstandigheden. Je hoeft dus niet bang te zijn voor het symbool ▼. Het wil alleen je aandacht vestigen op elke mogelijke ongewenste bijwerking, of deze wel of niet samenhangt met het gebruikte product, door je te vragen om dit te melden aan het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten.
Al jaren lang zijn geneesmiddelen een onderdeel van ons leven. Ze worden dagelijks door heel wat mensen gebruikt. De controles die worden uitgevoerd bij de ontwikkeling van een molecuul zijn flink opgedreven. De aandacht van de farmaceutische industrie, van de wetenschappers en zorgverleners mag niet verslappen. Dit geldt ook voor ons. De ontdekking van een ongewenst effect op een behandeling mag het vertrouwen dat we in ons zorgsysteem hebben niet schaden. Zeldzame wisselwerkingen of bijwerkingen moet je in de juiste verhouding zien met het gebruik op grote schaal van de geneesmiddelen die ze kunnen veroorzaken. Geneesmiddelen worden gebruikt door heel veel mensen die allemaal een verschillende manier van leven kennen en die eventueel ook heel wat andere producten gebruiken.
Tot slot vind ik dat wij de belangrijke stappen die de geneeskunde zet niet de rug moeten toekeren, maar dat we weldoordacht geneesmiddelen moeten kunnen gebruiken en waakzaam blijven !