Stress en gezondheid
Stress wordt als een ziekte van de moderne tijd beschouwd en al te vaak aangewezen als schuldige voor heel wat problemen. Maar is dat wel terecht? Wat vaststaat, is dat recente studies de aandacht vestigen op de verbanden tussen stress en een hele reeks ziektebeelden, gaande van cardiovasculaire aandoeningen tot depressie.
Stress als redder in nood
Wanneer je in een hevige stresssituatie terechtkomt, wordt die informatie onmiddellijk naar een gebied in de hersenen gestuurd dat de amygdala wordt genoemd. Die verzendt vervolgens chemische boodschappen die een reeks reacties op gang brengen in de hersenen en de rest van het organisme. Er komen ook bepaalde hormonen vrij, zoals adrenaline en cortisol. Tegelijk stijgt de bloeddruk, het hartritme en neemt de bloedtoevoer naar de spieren van de vier ledematen toe zodat die klaar zijn voor een zogenaamde vecht- of vluchtreactie.
Dit hele proces verloopt razendsnel, nog voordat een ander deel van de hersenen, de neocortex – het deel van de hersenen dat betrokken is bij hogere functies zoals redeneren – reageert. Bij gevaar zorgt de amygdala dus dat er gereageerd wordt op het gevaar, nog voordat je zelf begrijpt wat er gebeurt. Het systeem wordt gedeactiveerd zodra het gevaar geweken is. Dan zakken de hormonenniveaus terug naar normale waarden en gaat het systeem in stand-by.
Stress als ziekteverwekker
Iedereen reageert anders op levensgebeurtenissen, waardoor iets dat een iemand onverschillig laat, een ander stress kan bezorgen.
Soms kunnen stresssituaties ook lang aanhouden of zich frequent herhalen. Het organisme geraakt dan uitgeput. De hormonen die worden afgescheiden om stresssituaties het hoofd te bieden, worden bijna onafgebroken geproduceerd, wat het organisme te veel energie kost.
Wanneer de stress te hevig wordt, en moeilijk onder controle te brengen wordt, kunnen er gevolgen voor onze gezondheid opduiken. Stress is een risicofactor voor heel wat ziekten, zoals:
- hartaandoeningen (hoge bloeddruk, hartinfarct in acute gevallen ...);
- huidaandoeningen (eczeem, netelroos, uitbraak van psoriasis);
- mentale problemen (angststoornissen, depressie);
- neurologische aandoeningen (frequente hoofdpijn);
- spijsverteringsaandoeningen (maag-/darmzweren);
- verschillende infecties die het immuunsysteem aantasten;
- aandoeningen van het spier- en skeletstelsel (rugpijn ...);
- enz.
Symptomen van stress
Er zijn heel wat symptomen die op stress kunnen wijzen. Bovendien variëren de symptomen van persoon tot persoon. Ze kunnen in drie categorieën worden ingedeeld: fysieke symptomen, psychische symptomen en gedragssymptomen.
Voorbeelden van fysieke stresssymptomen zijn:
- spierspanningen;
- slapeloosheid;
- gebrekkige eetlust of spijsverteringsproblemen;
- seksuele problemen;
- hoofdpijn;
- duizeligheid;
- enz.
Psychische stresssymptomen omvatten:
- een laag zelfbeeld;
- bezorgdheid;
- angst;
- irriteerbaarheid;
- onrust;
- enz.
Stress kan ook leiden tot gedragswijzigingen:
- je gaan afzonderen;
- van het werk wegblijven;
- meer alcohol drinken of drugs gebruiken;
- je voedingspatroon wijzigen;
- enz.
Hoe verklein ik de risico’s?
Er bestaan middelen om stress onder controle te houden en te voorkomen dat die de bovenhand neemt en je gezondheid schaadt. Hieronder vind je een aantal tips om beter met stress om te gaan:
- Kom te weten wat jou stress geeft. Heb aandacht voor stresssymptomen en voor welk soort gebeurtenissen je het meest raakt.
- Identificeer het probleem. Wanneer je dat doet, is het gemakkelijker om een oplossing te vinden.
- Bespreek je problemen met personen die je vertrouwt. Door je gevoelens te delen, verminder je stressgevoelens. Aarzel ook niet om een deskundige te raadplegen wanneer je denkt dat dit nodig is.
- Win informatie in over technieken om met stress om te gaan. Je kan een professional uit de gezondheidssector raadplegen om je te helpen of zelf op zoek gaan naar informatie over het onderwerp.
- Verminder spanning door fysieke beweging.
- Wees minder streng voor je zelf.
- Geef jezelf voldoende nachtrust.
Leer te luisteren naar je lichaam en stresssymptomen te herkennen. Op die manier kan je de spanning die je plaagt verminderen en strategieën ontwikkelen om ermee om te gaan.