Vaccinaties en reisapotheek

Vertrek je binnenkort op reis? Heb je gecontroleerd of je wel gevaccineerd bent? Dat is belangrijk voor jong en oud! Vergeet zeker ook je reisapotheek niet!

JE VACCINATIE
Dankzij de lowcostvluchten liggen verre bestemmingen in ieders bereik. Dat kan echter gezondheidsrisico’s opleveren waar we normaal niet mee te maken krijgen: onvoldoende hygiëne, virussen en/of parasieten die niet in onze streken voorkomen. Vaccinatie is de enige manier om zich tegen deze risico’s te beschermen. Voor sommige bestemmingen is het zelfs verplicht.

Gele koorts is een virusinfectie die door muggenbeten overgebracht wordt. Vaccinatie is verplicht voor bepaalde landen in Afrika en Amerika. De vaccinatie wordt enkel toegediend in een erkend centrum en er moet een attest afgeleverd worden. Ze is 10 jaar geldig. Op de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde vind je een lijst met erkende centra. Bijna alle Belgische steden hebben er minstens een.

Malaria of paludisme, is een parasitaire infectie die wordt overgebracht door een steek van de malariamug. Malaria komt vooral voor in Afrika, Azië en in bepaalde streken van Centraal- en Zuid-Amerika. De mug is actief tussen zonsondergang en zonsopgang. ’s Avonds en ’s nachts moet je je dus beschermen. Draag lichte kleding die armen en benen bedekt en slaap onder een muskietennet. Breng een insectenwerend middel aan op onbedekte plaatsen. Daarnaast neem je preventief geneesmiddelen voor, tijdens en na je verblijf. Volg het schema dat je arts uitgetekend heeft in functie van je gezondheidstoestand en je bestemming.

Tetanus wordt veroorzaakt door bacteriële toxinevorming in een wonde. Iedereen kan deze ziekte dus oplopen. Tetanus kan dodelijk zijn, maar de vaccinatie hiertegen heeft al duidelijk haar nut bewezen. Vandaag de dag wordt de vaccinatie tegen tetanus gecombineerd met de vaccinatie tegen difterie. Voor kinderen behoort de vaccinatie tot het basisvaccinatieschema en het vaccin wordt toegediend samen met het vaccin tegen mazelen en kinkhoest.

Difterie is een ernstige vorm van keelontsteking die tot neurologische complicaties kan leiden en het hart kan aantasten.

Hepatitis A wordt overgedragen door water of voedsel dat door het virus besmet is of door een persoon die zich in het incubatiestadium bevindt. Vaccinatie is aan te raden voor gebieden waar hygiëne op een laag pitje staat.

Hepatitis B is een virusziekte die wordt overgedragen via het bloed en onbeschermd seksueel contact. Er bestaat een gecombineerd vaccin tegen hepatitis A en B.

Hepatitis C is een virusziekte die wordt overgedragen via het bloed. Besmetting wordt het vaakst veroorzaakt door risicovolle injecties, slechte sterilisatie van het medische materiaal en gebrek aan onderzoek van het bloed en de bloedproducten voor een transfusie. Antivirale geneesmiddelen kunnen 90% van de besmettingen met hepatitis C genezen. Er bestaat geen vaccin. De preventiemaatregelen zijn dus hygiëne en desinfecteren. Hepatitis C komt overal ter wereld voor. In Afrika en Centraal- en Oost-Azië wordt het virus het vaakst aangetroffen.

Poliomyelitis komt nog steeds voor in Azië en Afrika. Deze virusziekte kan tot ernstige verlamming leiden. Er bestaat een vaccin dat wettelijk verplicht is in België. Het is ook verplicht voor Afghanistan en Pakistan, met een bijhorend officieel attest van vaccinatie.

Hersenvliesontsteking door meningokokken is een ernstige ontsteking van het hersenvlies (membraan rond de hersenen). Hersenvliesontsteking komt voor in gebieden van Sub-Sahara-Afrika, de zogenaamde ‘meningitisgordel’ die van Senegal tot Ethiopië loopt. Vaccinatie wordt voorgesteld aan reizigers voor deze bestemmingen.

Tekenmeningo-encefalitis (TBE) is een meningo-encefalitisvirus dat wordt overgebracht door teken. Het komt normaal voor in landelijke bosgebieden in verschillende Centraal-Europese landen. Er zijn ook besmettingshaarden in Zweden, Denemarken en de Baltische staten. De preventiemaatregelen zijn: een lange broek en hoge schoenen dragen, systematisch na een wandeling het lichaam onderzoeken op teken, een insectenwerend middel aanbrengen, de hoge grassen van Afrika vermijden en snel elke teek verwijderen. Er bestaat een vaccin, dat wordt aangeraden aan natuurliefhebbers en toeristen, meer bepaald wandelaars.

Zika is een virusziekte die wordt overgebracht door een steek van de Aedes-mug. Het zikavirus is mogelijk gevaarlijk voor de foetus die besmet zou worden door zijn moeder, want het kan aanleiding geven tot ernstige misvormingen. Sinds 2015 woedt er een epidemie in Centraal- en Zuid-Amerika, op de Caraïben en op enkele eilanden in de Stille Oceaan. Er bestaat geen vaccin. De enige manier om zich te beschermen is het risico op muggenbeten vermijden door kledij te dragen die het grootste deel van het lichaam bedekt en door een muggenwerend middel aan te brengen. Zwangere vrouwen wordt afgeraden naar deze gebieden te reizen.

Voor meer informatie over de aanbevolen of verplichte vaccinaties per bestemming, kan je terecht op de volgende websites:
- Wereldgezondheidsorganisatie: http://www.who.int/topics/immunization/en/
- Instituut voor Tropische Geneeskunde: http://www.itg.be/itg/GeneralSite/Default.aspx?L=N&WPID=786&MIID=677&, waar je de brochure ‘Gezond op reis’ kan downloaden;
- Travel Clinic UMC Sint-Pieter: http://www.stpierre-bru.be/nl/service/autres/travel.html
- Vacciweb.be: http://www.vacciweb.be/nl-BE/content/vaccinaties-voor-reizigers/home/138/357/. Klik op je bestemming en je krijgt alle nuttige gezondheidsadviezen te zien. 

ALGEMENE AANBEVELINGEN
Naast de hiervoor vermelde gezondheidsrisico’s moet je ook opletten voor risico’s die te maken hebben met het milieu: water, bijvoorbeeld, of de zon, waarvoor we je al gewaarschuwd hebben in onze editie van de maand mei.

Een van die risico’s is verdrinking: ga nooit alleen zwemmen en laat kinderen nooit zonder toezicht in de buurt van water. Kies aan de kust voor bewaakte zones en ga niet zwemmen waar dat verboden is. Sommige zones zijn mogelijk gevaarlijk door stromingen, golfslagen ... Om steken en beten te vermijden, draag je best sandalen. Een kwallenbeet is meestal ongevaarlijk (behalve bij allergische reacties), maar kan huidirritatie en heel vervelende pijn veroorzaken.
Tot slot kan zoet water min of meer vervuild zijn en zorgen voor verschillende irritaties. Vooral in stilstaand water kunnen ook parasieten voorkomen. Ga er dus niet pootjebaden. Wanneer je in water valt waar je risico loopt op besmetting, droog je dan onmiddellijk af en wrijf grondig.

Een ander probleem dat verband houdt met het milieu is turista of reizigersdiarree. Nochtans volstaan enkele hygiëneregels om de risico’s te beperken, die vooral aanwezig zijn in tropische landen, landen met een warm gematigd klimaat en het Middellandse Zeegebied.
- Drink nooit kraantjeswater! Vraag flessen of blikjes die niet vooraf geopend zijn; ijsblokjes zijn uit den boze; gebruik mineraalwater of gekookt water om je tanden te poetsen.
- Eet geen rauwe groenten en salades, ijsjes, rauw of onvoldoende gebakken vlees, vis, schelp- en schaaldieren, fruit dat je niet zelf schilt; drink geen niet-gepasteuriseerde melk.

Andere ziektes die verband houden met hygiëne, zoals hepatitis A, cholera, tyfus, poliomyelitis en bepaalde parasitaire aandoeningen, kunnen ook voorkomen worden door deze voorzorgsmaatregelen.

DE APOTHEEK
Een reisapotheek neemt niet veel plaats in en kan veel ongemakken voorkomen. De samenstelling hangt af van je persoonlijke behoeften en van je bestemming.
- Geneesmiddelen die je gewoonlijk neemt voor chronische ziektes: zeker op zak hebben! (plus een kleine reserve en eventueel een medisch attest dat bondig de pathologie vermeldt waaraan je lijdt)
- Anticonceptiepil: zelfde opmerking als voor chronische ziektes.
- Condooms: ze bieden een efficiënte bescherming tegen seksueel overdraagbare ziektes.
- Desinfecteermiddel, bij voorkeur een zalf of individuele verpakking; vermijd gekleurde producten die een infectie kunnen maskeren.
- Ether om de huid te ontvetten alvorens een pleister aan te brengen.
- Steriele verbanden, pleisters, rekverbanden, pincet om splinters te verwijderen, tekentang, schaar, thermometer.
- Zalf tegen bloeduitstortingen (blauwe plekken), verstuikingen en kleine brandwonden (brandwonden eerst onder stromend water houden).
- Geneesmiddelen tegen pijn, koorts en diarree.
- Antihistaminicum en zalf tegen jeuk en allergie.
- Geneesmiddel tegen wagenziekte.
- Antimuggenmelk en muskietennet, zalf die muggenbeten verzacht.
- Zonnecrème met een hoge beschermingsfactor en verzachtende aftersun.
- Indien nodig producten voor baby’s en kleine kinderen. Denk aan de rehydratatie-oplossingen die in de apotheek verkocht worden!

Als je met een behandeling begonnen bent voor je vertrek, onderbreek die dan niet: neem je geneesmiddelen mee!